imagencabecera

 

Directorio / Editorial Staff: 

 

Director / Editor: 

- Dr. Vicente Martínez de Haro (vicente.martinez@uam.es)

Universidad Autónoma de Madrid (España)

 

Subdirectora / Associate Editor: 

- Dra. Lourdes Cid Yagüe 

(lourdes.cid@uam.es)

Universidad Autónoma de Madrid (España)

 

Secretaria de dirección y Webmaster / Direction Secretary and Webmaster: 

- Dª Rosa Sanz de Lara Barrios (rsanzdelara@hotmail.com) 

 

Consejo Asesor y Científico:

 

- Dr. Robert J. Brustad

University of Northern Colorado (USA)

- Dr. Francisco Carreiro da Costa

Universidade Lusófona de Humanidades e Tecnologias (Portugal)

- Dr. José Antonio Cechini Estrada

Universidad de Oviedo (España)

- Dr. Onofre Contreras Jordán

Universidad de Castilla-La Mancha (España)

- Dr. José Devis Devis

Universidad de Valencia (España)

- Dr. Conrado Durántez Corral

Comité Olímpico Español (España)

- Dra. E. Terry Engelberg

James Cook University (Australia)

- Dr. Antonio Fraile Aranda

Universidad de Valladolid (España)

- Dr. Pedro Guillén García

Clinica CEMTRO (España)

- Dr. Juan Luis Hernández Álvarez

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Julio Cesar Legido Arce

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Dr. Pascal Legrain

Université de Bordeaux (France)

- Dr. Noel Fernando Mejia Mejia

Universidad Nacional Autónoma de Honduras, UNAH (Honduras)

- Dr. William Moreno Gómez

Universidad de Antioquía (Colombia)

- Dr. Jorge Mota

Universidade do Porto (Portugal)

- Dr. Pierre Parlebas

Université de la Sorbonne (France)

- Dr. José Luis Pastor Pradillo

Universidad de Alcalá de Henares (España)

- Dr. Maurice Pieron

Université de Liège (Belgique)

- Dr. Dartagnan Pinto Guedes

Universidad Norte do Paraná (Brasil)

- Dr. José Joaquín Pueyo

Comité Olímpico Dominicano (República Dominicana)

- Dra. Cecilia Rodríguez Bueno

Agencia Estatal Antidopaje (España)

- Dr. Antonio Ricardo Rodríguez Vargas

Universidad de Guayaquil (Ecuador)

- Dr. Francisco Javier San Miguel Bruck 

Club Atlético de Madrid S.A.D. (España)

- Dr. Sidonio Serpa

Universidade de Lisboa (Portugal)

- Coach Robert A. Strauss M.Ed.

H2O's Foundation d/b/a SWIM GYM (USA)

 

Consejo Editorial / Editorial Board y Comité de Redacción / Technical Editors

 

- Dra. Raquel Aguado Gómez

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Prof. Mª José Álvarez Barrio

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Prof. Enrique R.P. Buendía Lozada

Benemérita Universidad Autónoma de Puebla (México)

- Ms.Sc. Abdón Callejas Quisbert

Universidad Pública de El Alto (Bolivia)

- Dra. María Carrasco Poyatos

Universidad de Almería (España)

- Dr. José Antonio Casajús Mallén

Universidad de Zaragoza (España)

- Prof. Loreto Chihuailaf Vera

Instituto Nacional del Deporte (IND- EDI) (Chile)

- Dra. Erika Cyrus Barker

Universidad de Santa Paula (Costa Rica)

- Mg. Silvia Dalotto Marcó

Consultora Independiente (Argentina)

- Dr. Jaime Díaz Ocejo

Aspire Academy (Qatar)

- Dra. Rocío Domínguez Castells

Independiente (España)

- Dr. Juan Miguel Fernández Balboa Balaguer

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. José Luis García Soidan

Universidad de Vigo (España)

- Prof. Ioanna Gkantia Ιωάννα Γκαντιά

Fitness Plus, Kozáni (Grecia) Κοζάνη (Ελλάδα)

- Prof. Juan Ramón Godoy López

Escuela Central de Educación Física (España)

- Dr. Manuel Guillén del Castillo

Universidad de Córdoba (España)

- Dr. Alfonso Jiménez Gutiérrez

Coventry University (United Kingdom)

- Dra. Teresa Lleixá Arribas

Universidad de Barcelona (España)

- Dr. Joaquín Marín Montín

Universidad de Sevilla (España)

- Dr. Ignacio Martínez González-Moro

Universidad de Murcia (España)

- Dr. Gerard Maurício Martins Fonseca

Universidade de Caxias do Sul (Brasil)

- Dr. Milton E. Mazza Quiroz

Facultad de Medicina Montevideo (Urugüay)

- Dr. Francisco Miguel Tobal

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Dr. José María Moya Morales

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Prof. José Muñoa Blas

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Prof. Benjamín Muñoz Herrera

Academia de Artillería (España)

- Prof. José Rafael Padilla Alvarado

Universidad Nacional Experimental de los Llanos Occidentales Ezequiel Zamora (Venezuela)

- Dra. Daniela Milagros Palacio González

Universidad Central Marta Abreu de Las Villas (Cuba)

- Prof. Francisco Pablo Petzey

Universidad del Valle Altiplano (Guatemala)

- Dra. María Prat Grau

Universidad Autónoma de Barcelona (España)

- Dra. Ángeles Quintana Yañez

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. José Antonio Ruiz Caballero

Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (España)

- Prof. Luis Alberto Saltos Aldaz

Liceo Naval "Cmdte. Rafael Andrade Lalama" (Ecuador)

- Dr. Ismael Sanz Arribas

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dra. Lourdes Sarmiento Ramos

Universidad de las Palmas de Gran Canaria (España)

- Prof. Cristiam Paul Tejada Otero

(Colombia)

- Dr. Manuel Vizuete Carrizosa

Universidad de Extremadura (España)

- Prof. Lu Zhixian

Independiente 獨立(China)(中國)

 

Rev.int.med.cienc.act.fís.deporte

 

Vol. 19, nº 73, marzo / march 2019

 

DOI: http://doi.org/10.15366/rimcafd2019.73

 

Language: Spanish and English / Idioma: Español e inglés

 

All journal articles are published in Spanish together with their corresponding translation into English

 

INDICE / INDEX

 

ORIGINALES / ORIGINALS

 

Área 3. BIOMECÁNICA DEL DEPORTE / BIOMECHANICS OF SPORT

 

- Granda Vera, J.; Barbero Álvarez, J.C. y Cortijo Cantos, A. Determinación de preíndices en pádel mediante análisis cinemático / Determining Pre-cues in Paddle Tennis by Using a Kinematic Analysis. pp. 1-18

 

- Gutiérrez-Dávila, M.; Olivares, J.; Pancorbo, D. y Rojas, F.J. Amortiguación de los saltos verticales según el propósito del movimiento deportivo posterior / Cushioning of Vertical Jumps According to the Purpose of Posterior Sport Movement. pp. 19-32

 

- Sánchez-Sixto, A.; Harrison, A.J. y Floría, P. La importancia de la profundidad del contramovimiento en el ciclo estiramiento-acortamiento / Importance of Countermovement Depth in Stretching and Shortening Cycle Analysis. pp. 33-44

 

 

Área 4. EDUCACIÓN FÍSICA Y DEPORTE COMPARADO / COMPARATIVE PHYSICAL EDUCATION AND SPORT

 

- Sánchez, M.; González-Silva, J.; Fernández-Echeverría, C.; Claver, F. y Moreno, M.P. Participación e influencia del líbero en recepción y defensa, en voleibol juvenil / Participation and Influence of the Libero in Recepcion and Defence, in Volleyball U-19.  pp. 45-62

 

- De la Fuente, A. y Gómez-Landero Rodríguez, L.A. Diferencias motoras en atletas cadetes de taekwondo según nivel competitivo / Motor Differences in Cadet Taekwondo Athletes According to Competition Level. pp. 63-75

 

 

Área 7. HISTORIA DEL DEPORTE / HISTORY OF SPORT

 

- Calle-Molina, M.T. y Martínez-Gorroño, M.E. José Enrique Rodríguez Cal: Primer medallista español de boxeo olímpico. José Enrique Rodríguez Cal: First Spanish Medalist of Olympic Boxing. pp. 77-92

 

 

Área 9. CINANTROPOMETRÍA / KINEANTHROPOMETRY

 

- Castillo, D.; Cámara, J. y Yanci J. Efecto de un periodo competitivo sobre el perfil antropométrico de árbitros de fútbol / Effects of a Competitive Period on the Anthropometric Profile of Soccer Referees. pp. 93-105

 

 

Área 11. MEDICINA DEL DEPORTE / SPORTS MEDICINE

 

- García, J.A.; Cárdenas, A.; Burgos, S.; Santiago, C.; Hernández, F.; Sanz, V.; Fernandez-del-Valle, M.; Rubio, M. y Pérez, M. Estilo de vida y distribución de grasa en adolescentes asmáticos y sanos / Lifestyle and Fat Distribution in Asthmatic and Healthy Adolescents. pp. 107-118

 

 

Área 16. SOCIOLOGÍA DEL DEPORTE / SPORTS SOCIOLOGY

 

- Lavega-Burgués, P. y Navarro-Adelantado, V. Trazas del deporte en los juegos de Brueghel (S.XVI) y Rodrigo Caro (S.XVII) / Traces of Sport in the Games of Brueghel (16th century) and Rodrigo Caro (17th century). pp. 119-136

 

 

Área 17. OTRAS (E-Salud ) / OTHERS (E-Health)

 

- Ariza, T.; Fernández-Jiménez, F.J.; Muñoz-Calle, J.; Sierra, A.J. y Mora, M. Arquitectura software para la prescripción de ejercicio físico personalizado / Software Architecture for Customized Physical Exercise Prescription. pp. 137-150

 

 

Área 17. OTRAS (Epidemiología) / OTHERS (Epidemiology)

 

- Martínez-de-Quel-Pérez, Ó.; Sánchez-Moreno, A.; Zamorano-Feijóo, C.; Ayán-Pérez, C. Epidemiología lesional en actividades escolares y extraescolares en la Comunidad de Madrid (España) / Sport Injuries in School and Extracurricular Activities in the Community of Madrid (Spain).  pp. 151-166

 

 

Área 17. OTRAS (Actividad Física y Deporte) / OTHERS (Physical Activity and Sport)

 

- González-De Los Reyes, Y.; Fernández-Ortega, J. y Garavito–Peña, F. Características de fuerza y velocidad de ejecución en mujeres jóvenes futbolistas / Characteristics of Strength and Speed of Execution in Young Women Soccer Players. pp. 167-179

 

 

 

Referencias totales nº 73 / Total references in 12 journal articles: 329 (100%)

Referencias propias de la revista / Own references in 12 journal articles: 12 (3,65%)

 

Número de autores en este número / Number of authors in this issue: 45 (100%)

Número de autores de Centros no Españoles / Number of authors of non-Spanish centers:

 5 (11,11%)

Número de autores del Equipo de Dirección y Consejo Editorial / Number of authors of the Editorial Staff and Editorial Board:  0 (0%)

 

 3.jpg

12.jpg

11.jpg

9.jpg

10.jpg

7.jpg

8.jpg

1.jpg

 

 ÍNDICADORES DE CALIDAD / QUALITY

 

Journal Citation Reports®

2017 Journal Citation Reports® Science Edition (Clarivate, 2018)

Índice de impacto JCR 2010: 0,380; 2011: 0,265; 2012: 0,205; 2013: 0,167; 2014: 0,146; 2015: 0,396; 2016: 0,365; 2017: 0.677

 

http://ec3.ugr.es/in-recs/

Índice de impacto IN-RECS Educación 2009: 0,098 (2º cuartil) puesto 36; 2010: 0,205 (1er cuartil) puesto 18; 2011: 0,300 (1er cuartil) puesto 13

 

Encabezado de página

Evaluación RECYT 2011: Excelente; 2013: Excelente; 2016: Excelente

 

Categoría ANEP: A+

 

CIRC EC3metrics

Clasificación CIRC: categoría B

 

DICE. Difusion y Calidad Editorial de las Revistas Españolas de Humanidades y Ciencias Sociales

Valoración de la difusión internacional DICE: 14,2

 

Valoración de la internacionalidad de las contribuciones DICE: 11,11

 

Índice GGN – grado general de normalización- 2004 de Revistas de Ciencias del Deporte Españolas: 0,84

Índice GFN –grado fundamental de normalización-2004 de Revistas de Ciencias del Deporte Españolas: 0,97

 

logo

-          ICDS (Índice compuesto de difusión secundaria) 2012:  7,579

-          ICDS 2013: 7,614

-          ICDS 2014: 7,646

-          ICDS 2015: 7,676

-          ICDS 2016: 8,7

-          ICDS 2017: 10,7

 

Inicio

Criterios RESH:

CRITERIOS DE CALIDAD EDITORIAL

 

DIFUSIÓN

OPINIÓN EXPERTOS

IMPACTO

CNEAI

ANECA

LATINDEX

 

BASES DE DATOS

2009

2004-2008

18

22

34

http://epuc.cchs.csic.es/resh/sites/default/files/images/arce.png http://epuc.cchs.csic.es/resh/sites/default/files/images/latindex.png

6

1.52

0.091

 

 

SJR

SCImago. (2007). SJR — SCImago Journal & Country Rank.
Retrieved July 17, 2015, from http://www.scimagojr.com

- SJR 2009: 0,189; 2010: 0,173; 2011: 0,220; 2012: 0,213; 2013: 0,219; 2014: 0,209; 2015: 0,232; 2016: 0,219; 2017: 0,211

 

- H index (2008-2017): 11

Subject Category:

Category

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

Physical Therapy, Sports Therapy and Rehabilitation

Q3

Q3

Q3

Q3

Q3

Q3

Q3

Q3

Q3

Sports Science

Q4

Q4

Q3

Q4

Q4

Q4

Q4

Q4

Q4

 

 

Scimago Journal & Country Rank

 

CiteScore 2017: 0.47

 

SNIP (Source Normalized Impact per Paper) 2017: 0.454

 

CiteScoreTracker 2018: 0.37

 


 

 

 

 

Índice H de las Revistas Científicas Españolas según Google Scholar Metrics (EC3 RESEARCH GROUP)

 

Metrics Google Scholar 2007-2011:

- h5-index: 8

- h5-medium: 12

 

Metrics Google Scholar 2008-2012:

- h5-index: 9

- h5-medium: 11

 

Metrics Google Scholar 2009-2013:

- h5-index: 10
- h5-medium: 13

 

Metrics Google Scholar 2010-2014:

Metrics Google Scholar 2011-2015:

- h5-index: 13
- h5-medium: 18

 

Metrics Google Scholar 2012-2016:

- h5-index: 12
- h5-medium: 14

 

Metrics Google Scholar 2013-2017:

- h5-index: 15
- h5-medium: 20

 

 

CAPES Brasil, Qualis A2 Área Educaçáo Física B2 Área Engenharias IV B5 Área Ciéncias Biológicas II

 

 

iJ Bibliometrics

iJ Bibliometrics 2018

iJ0 2017: 1,752 (Q1) nº 16 de 100 mejores revistas científicas españolas

iJ 2017: 2,945 (Q2) nº 50 de las 100 mejores revistas científicas españolas

 

http://www.coauthorindex.info/images/logo.png

 

http://www.eurjhm.com/public/site/images/administrador/zdb-logo.gif

Additional details

Cited half-life

data not available

Immediacy index

0.02

Eigenfactor

0.00

Article influence

0.05

 

 

Bioxbio Journal Impact

 

Year

Bioxbio Journal Impact

2016/2017

0.365

2015

0.396

2014

0.146

 

 

Ibero-American Journal Rankings (Clarivate Analytics y REDIB)

 

Clasificación Global:

123

Percentil del Factor de Impacto Normalizado:

74.604

Porcentaje de artículos citados:

23.611

Porcentaje ajustado de citas en la materia:

1.027

Porcentaje de artículos más citados:

0

Percentil medio:

9.364

Calificador global:

21.721

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Evaluadores externos / external reviewers (double blind)

 

- Dr. Aitor Acha Domeño

Centro Universitario Cardenal Cisneros (UAH) y Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dra. Apolonia Albarracín Pérez

Consejería de Educación Región de Murcia (España)

- Dr. Eduardo Álvarez del Palacio

Universidad de León (España)

- Dr. Antonio Antúnez Medina

Universidad de Extremadura (España)

- Dr. Roberto Barcala Furelos

Universidad de Vigo (España)

- Dr. Felipe Belinchón de Lucio

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Dr. Nicolás Bores Calle

Universidad de Valladolid (España)

- Dr. Juan de Dios Benítez Sillero

Universidad de Córdoba (España)

- Dra. Estrella María Brito Ojeda

Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (España)

- Dra. Mª Dolores Cabañas Armesilla

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Dra. Alicia Sofía Canda Moreno

Consejo Superior de Deportes (España)

- Dra. Marta Capllonch Bujosa

Universidad Barcelona (España)

- Dr. David Cárdenas Vélez

Universidad de Granada (España)

- Dra. Mª Jesús del Castillo Campos

Centro de Medicina Deportiva de la Comunidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Marcelo Chauvet Ferrero

Consejo Superior de Deportes (España)

- Dr. Manuel Delgado Fernández

Universidad de Granada (España)

- Dr. Mario Díaz del Cueto

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Tomás Fernández Jaén

Clínica CEMTRO (España)

- Dr. Francisco Javier Fernández Río

Universidad de Oviedo (España)

- Dr. Vicente Ferrer López

Universidad de Murcia (España)

- Dr. Tomás García Calvo

Universidad de Extremadura (España)

- Dr. Alfonso García Monge

Universidad de Valladolid (España)

- Dr. Alejo García Naveira

Universidad Europea de Madrid (España)

- Dr. Ignacio Garoz Puerta

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Eduardo Generelo Lanaspa

Universidad de Zaragoza (España)

- Dr. Javier González Martín

C.P. La Moraña, Arévalo (España)

- Dr. Elías Gutiérrez Castañón

CEIP San Carlos (España)

- Dr. José Manuel Hernández López

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Ángel Herrero de Lucas

Universidad San Pablo-CEU (España)

- Dr. José Manuel Izquierdo Ramírez

Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (España)

- Dr. Pablo Jodrá Jiménez

Universidad de Alcalá de Henares (España)

- Dr. Jordi Lafarga Berciano

Universidad Alfonso X El Sabio (España)

- Dra. Clara López Crespo

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Eduardo López López  

IES Siete Palmas, Canarias (España)

-Dra. Mª Ángeles López Rodríguez

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Juan Carlos Luis Pascual

Universidad de Alcalá de Henares (España)

- Dr. Ramón Llopis Goig  

Universidad de Valencia (España)

- Dr. Mario LLoret Riera

INEF de Cataluña (España)

- Dra. Ana Mª Magaz González

Universidad de Valladolid (España)

- Dr. Rafael Martín Acero

Universidad de A Coruña (España)

- Dra. Pilar Martín Escudero

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Dra. Mª Eugenia Martínez Gorroño

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Julio Andrés Martínez Morillas  

Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (España)

- Dra. Mª José Martínez Patiño

Universidad de Vigo (España)

- Dra. Covadonga Mateos Padorno

Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (España)

- Dra. Michelle Matos Duarte

Universidad Francisco de Vitoria (España)

- Dr. Antonio Méndez Giménez

Universidad de Oviedo (España)

- Dr. Juan José Montoya Miñano

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Prof. Bryan Mora Flores

Independiente (Costa Rica)

- Dr. Luis Moral Moreno

CES Don Bosco (España)

- Dr. Enrique Muñoz Herrera

Universidad de Córdoba (España)

- Dr. Vicente Navarro Adelantado

Universidad de La Laguna (España)

- Dra. Carmen Ocete Calvo

Universidad Politécnica de Madrid (España)

- Dr. Ramón Olivé Vilás

Consorcio Sanitario de Terrassa. Universitat Internacional de Catalunya (España)

- Dr. Antonio Orta Cantón

PMD Almería (España)

- Dra. María José Ortega Cabera 

Hospital Universitario Virgen de la Victoria Málaga (España)

- Dr. José Palacios Aguilar

Universidad de A Coruña (España)

- Dr. Helios Pareja Galeano 

Universidad Europea de Madrid (España)

- Dr. Víctor Paredes Hernández  

Rayo Vallecano de Madrid (España)

- Dr. Juan Párraga Montilla

Universidad de Jaén (España)

- Dra. Carmen Peiró Velert 

Universidad de Valencia (España)

- Dra. Patricia Peral Rodríguez

C.E.I.P.S. Velázquez de Fuenlabrada (España)

- Dr. Isaac J. Pérez López

Universidad de Granada (España)

- Dra. Margarita Pérez Ruiz 

Universidad Europea de Madrid (España)

- Dr. Victor Manuel Pérez Samaniego

Universidad de Valencia (España)

- Dra. Margarita Pino Juste

Universidad de Vigo (España)

- Dr. Carlos Polo Portes  

Universidad Europea de Madrid (España)

- Dra. Mª Concepción Pozo Municio 

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Dr. José Ignacio Ramírez Manent

Universidad Pontificia de Comillas  (España)

- Dr. Juan José Ramos Álvarez

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Dra. Mercedes Ríos Hernández

Universidad de Barcelona (España)

- Dr. Enrique Rivera García

Universidad de Granada (España)

- Dr. Victor J. Rubio Franco 

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Roberto Ruiz Barquín

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Daniel San Román Sánchez

Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (España)

- Dra. Mª Luisa Santos Pastor

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Juan Carlos Segovia Martínez

Universidad Complutense de Madrid (España)

- Dr. Álvaro Sicilia Camacho

Universidad de Almería (España)

- Dr. José O. Sous Sánchez

Hospital de Torrevieja (España)

- Dr. Carlos Mª Tejero González

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Nicolás Terrados Cepeda

Departamento de Medicina Deportiva. Fundación Deportiva Municipal de Avilés (España)

- Dra. Carmen Triguero Cervantes

Universidad de Granada (España)

- Dr. Javier Valenciano Valcarcel

Universidad de Castilla-La Mancha (España)

- Dr. Juan Enrique Vázquez Menlle

Universidad Europea de Madrid (España)

- Dr. Ricardo de la Vega Marcos

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Roberto Velázquez Buendía

Universidad Autónoma de Madrid (España)

- Dr. Joaquín Yáñez Gómez

I.E.S. Rosa Chacel  de Madrid (España)

- Dra. Tereza Marta Zugno Sperandio

Independiente (Brasil)

 

 

 

http://cdeporte.rediris.es/revista/01_Sello_calidad-04.jpg

 

http://cdeporte.rediris.es/revista/fotos%20revista/recomendaciones_uso_sello_calidad_fecyt_2013-1.jpg

 

sello-calidad-revistas-2016

 

Logo RedIRIS                          https://www.uam.es/id/firma/firmaUAM50_V5.png

 

Διεθνής Έκδοση της Ιατρικής και της Επιστήμης της Φυσικής Αγωγής και του Αθλητισμού

 

醫學和體力活動和運動科學國際期刊

 

Propiedad editorial: Vicente Martínez de Haro y Rosa María Sanz de Lara Barrios